Mediteren kun je overal en in elke houding. Maar zittend mediteren in een rustige omgeving vormt de basis. In Zen heet dat Za-Zen, dat letterlijk betekent: Zit-Zen.
Je lichaam is de uitdrukking van wat er tijdens de meditatie van binnen gebeurt. Het is een houding van eenvoud, oprechtheid en stabiliteit. Een teken van kalme aanwezigheid, zonder ophef. Kijk eens naar een Boeddhabeeld, of naar iemand in je omgeving die op een prettige manier zichzelf is. Herken je de tekenen van oprechtheid en kalme aanwezigheid?
De lichaamshouding tijdens zitmeditatie
- Kies een lichaamshouding waarin je ontspannen rechtop kunt zitten. Je zit op een meditatiekussen, een meditatiebankje of op een rechte stoel.
- Ervaar het contact dat je lichaam maakt met de grond, en met het kussen, het bankje of de stoel waar je op zit.
- Zit ‘zo stevig als een berg’: stabiel en onverstoorbaar.
- Zit ‘ontspannen rechtop als een bloemstengel’: wakker en helder.
- Je hoofd is niet te ver naar voren gekanteld (want dan word je slaperig) en niet te ver naar achteren gekanteld (dat geeft onrust). Je hoofd rust in evenwicht op de romp. Beweeg daartoe je hoofd enkele keren soepel naar voren en naar achteren, en maak deze beweging dan steeds kleiner tot je hoofd tenslotte stil op je romp staat.
- Trek je kruin een klein beetje naar boven, alsof je hoofd aan de kruin met een dun draadje naar het plafond wordt getrokken. De nek zal zich dan licht strekken en de kin komt een klein beetje dichter bij je borstbeen. Let op: het gaat om slechts een kleine beweging. Het is eerder een innerlijke houding van waardigheid en eenvoud die je tot uitdrukking brengt dan een uiterlijk zichtbare beweging.
- Je handen liggen ontspannen op de knieën of bovenbenen, of ze rusten in je schoot. De ogen zijn half geopend en je blik rust schuin voor je op de grond. Laat je kaak ontspannen zijn, de lippen losjes op elkaar. De kiezen raken elkaar niet, of heel lichtjes. De schouders zijn ontspannen.
- Laat de uitdrukking van je gezicht zacht en vriendelijk zijn, niet al te ernstig! Misschien merk je een lichte glimlach als van een moeder die naar haar spelende kind kijkt.
Adem een keer iets dieper in, houd even vast, en adem dan langzaam en bewust uit. Dit is voor jezelf het teken dat de meditatie begint.
